Nước cứng – một loại nước chứa hàm lượng cao các ion kim loại đa hóa trị, đặc biệt là canxi (Ca2+) và magie (Mg2+), thường được định nghĩa là nước có tổng nồng độ canxi và magie vượt quá 120 mg/L.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 60% dân số toàn cầu đang sử dụng nguồn nước cứng.
Nước cứng được hình thành chủ yếu do quá trình hòa tan các khoáng chất từ đá vôi, thạch cao, dolomite khi nước ngầm thấm qua các lớp địa chất này. Ngoài ra, nước mặt chảy qua các mỏ khoáng sản giàu canxi và magie cũng góp phần làm tăng độ cứng của nước.
Mặc dù nước cứng không gây hại trực tiếp cho sức khỏe con người, nhưng việc sử dụng lâu dài có thể dẫn đến nhiều phiền toái và tác hại đáng kể trong sinh hoạt và công nghiệp. Các dấu hiệu như xuất hiện cặn trắng khi đun sôi, xà phòng khó tan, quần áo mau sờn, thiết bị nhanh hỏng hóc là những biểu hiện điển hình của nước cứng.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân hình thành, tác động tiêu cực và các phương pháp nhận biết, xử lý nước cứng một cách hiệu quả, an toàn. Cùng tìm hiểu nhé!
1. Nước cứng là gì?
Nước cứng là nước chứa hàm lượng ion khoáng cation Ca2+(Canxi) và Mg2+ (Magie) lớn, vượt quá mức cho phép (trên 300mg/lít) gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng nước trong sinh hoạt và công nghiệp.
Với ăn uống trực tiếp, nước cứng (trên 180mg/lít) gây cảm giác ngang ngang khó nuốt khi sử dụng và gây kết tủa khi đun sôi. Thực tế thì nước cứng không có hại vì Ca và Mg là 2 khoáng chất quan trọng với cơ thể.
Ngoài ra, ở một số khu vực, các ion như sắt, nhôm, mangan cũng được tìm thấy trong nước. Các ion kim loại này có thể hoà tan trong nước, làm tăng độ cứng của nước.
1.1. Phân loại nước cứng
Có 2 loại nước cứng chính:
- Nước cứng tạm thời còn được gọi là “độ cứng cacbonat” do các muối Ca(CO3)2 và Mg(HCO3)2 có chứa các Ca2+, Mg2+, HCO3- gây nên. Tuy nhiên nước cứng tạm thời sẽ không còn tính cứng khi bị đun sôi do muối hiđrocacbonat bị nhiệt phân thành muối không tan. Do đó, chúng ít ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.
- Nước cứng vĩnh cửu do các muối MgCl2, MgSO4, CaSO4, CaCl2 gây ra. Việc đun sôi thông thường không thể làm mất tính cứng của nước cứng vĩnh cửu. Chính vì vậy nước cứng vĩnh cửu ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe và đời sống con người.
- Nước cứng toàn phần là nước bao gồm tính cứng vĩnh cửu và tính cứng tạm thời. Có nghĩa là chúng chứa các muối như: MgCl2, MgSO4, CaSO4, CaCl2 và Ca(CO3)2, Mg(HCO3)2.
1.2. Mức độ cứng của nước
Theo cục khảo sát Địa chất Hoa Kỳ USGS Dựa vào chỉ số tổng nồng độ của các ion Ca2+ và Mg2+, độ cứng của nước được chia làm 4 cấp độ khác nhau, cụ thể:
- Từ 0 đến 60 mg/lít: Nước mềm.
- Từ 60 – 120 mg/lít: Nước cứng vừa phải.
- Từ 121 – 180 mg/lít: Nước cứng.
- Trên 180 mg/lít: Nước rất cứng.
2. Nguyên nhân hình thành nước cứng
Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng nước cứng là do:
- Nước ngầm đi qua các lớp đất đá, lớp đá vôi, thạch cao hay đá phấn, làm hòa tan một lượng lớn ion canxi, magie,… gây ra hiện tượng nước cứng. Đây là quá trình nước cứng được tạo thành từ nước ngầm.
- Nước bắt đầu từ thượng nguồn, trở thành dòng đi qua các lớp đất đá ở những địa hình khác nhau như các mỏ khoáng sản, đất đá vôi, trong lúc di chuyển, nước hòa tan các nguyên tố vi lượng có trong đất và ion canxi, magie,… làm cho lượng ion của các khoáng chất đó vượt qua mức cho phép gây ra hiện tượng nước cứng hay còn gọi là nước đá vôi.
Theo thống kê, khoảng 85% lượng nước ngầm trên thế giới có độ cứng cao, đặc biệt là ở các vùng có địa hình giàu đá vôi.
3. Dấu hiệu nhận biết nước cứng
Một số dấu hiệu giúp nhận biết nước cứng:
- Nước cứng có hàm lượng magie cao sẽ có vị đắng.
- Khi đun sôi, trong nước xuất hiện kết tủa có màu trắng lơ lửng, đây chính là kết tủa MgCO3 và CaCO3.
- Nếu dùng nước cứng để pha cà phê hoặc trà, sẽ có 1 lớp váng mỏng xuất hiện trên bề mặt.
- Xà phòng tạo ít bọt hơn khi hòa vào nước cứng.
- Xuất hiện các vết hoen gỉ, mảng bám tại các thiết bị đường ống dẫn nước, thậm chí gây tắc đối với các đường ống nhỏ, nhất là vòi hoa sen.
- Các dụng cụ chứa nước, ấm đun nước, bình nước nóng lạnh, đáy lồng máy giặt… xuất hiện mảng bám, cặn.
- Nước cứng khi dùng để làm nước đá sẽ tạo ra viên đá đục màu và nhanh tan chảy hơn thông thường.
4. Những tác hại của nước cứng là gì?
Nước cứng gây ra nhiều phiền toái và tác hại trong sinh hoạt và sản xuất:
4.1. Tác hại nước cứng với sinh hoạt hằng ngày
Nước cứng có thể gây ra rất nhiều phiền toái đối với sinh hoạt hằng ngày bởi có thể tạo mảng bám bởi các chất kết tủa như CaCO3, đặc biệt là khi nhiệt độ tăng cao. Một số vấn đề mà bạn có thể gặp phải khi sử dụng nước cứng như:
- Làm giảm tuổi thọ của các thiết bị như nồi hơi, bình nước nóng lạnh, ấm đun nước siêu tốc…Ở nhiệt độ cao, các chất kết tủa trong nước cứng tăng lên đáng kể. Chúng bám vào thanh tản nhiệt của các thiết bị này và làm ảnh hưởng đến khả năng tản nhiệt, từ đó làm giảm hiệu quả làm nóng nước, gây tiêu tốn năng lượng. Các chất mảng bám khiến tuổi thọ của các thiết bị giảm sút, nhanh hư hỏng.
- Tắc nghẽn thiết bị, đường ống dẫn nước: Sau một thời gian sử dụng, nước cứng gây ra các mảng bám dần dần hình thành trên bề mặt của các thiết bị đường ống dẫn nước. Khi các mảng bám dày lên sẽ làm tăng nguy cơ tắc nghẽn, đặc biệt đối với các đường ống nhỏ, vòi hoa sen…
- Gây mất vệ sinh và tính thẩm mỹ: Bề mặt các mảng bám chính là môi trường lý tưởng cho các loại vi khuẩn, tác nhân gây bệnh sinh sôi nảy nở. Hơn nữa, nước cứng khiến các thiết bị bị hoen rỉ, gây ra các vết ố vàng rất mất vệ sinh và thẩm mỹ.
- Ảnh hưởng đến khả năng tạo bọt của xà phòng, các chất tẩy rửa, từ đó làm tiêu hao nhiều hơn so với bình thường.
- Khiến quần áo bị ố vàng, nhanh mục nát và rách hỏng.
- Sử dụng nước cứng lâu ngày ảnh hưởng đến làn da và mái tóc, khiến tóc xơ rối chẻ ngọn, da khô ráp…
4.2. Tác hại nước cứng với sinh hoạt công nghiệp
Sử dụng nước cứng ở nhiệt độ cao trong các nồi áp suất tại các tua bin hơi nước dễ dẫn đến tình trạng dẫn nhiệt kém do Ca(HCO3)2 bị nhiệt phân thành CaCO3 – là một loại chất kết tủa có màu trắng, tạo thành lớp cách nhiệt ngay dưới đáy nồi, làm cản trở quá trình dẫn nhiệt.
Bên cạnh đó, các kết tủa này còn có khả năng bịt kín các lỗ van an toàn, làm cho hơi nước không cách nào thoát ra được tạo nên hiện tượng tăng áp suất bên trong nồi, dễ dẫn đến cháy nổ.
Khi đun nấu nước cứng trong một thời gian dài sẽ xuất hiện tình trạng đóng cặn trên các bề mặt thiết bị đun nấu, thiết bị làm lạnh làm giảm khả năng lưu thông lưu lượng trên đường ống có thể tạo áp lực lớn đến mức gây nổ hơi.
Theo ước tính, thiệt hại kinh tế do nước cứng gây ra trên toàn thế giới lên tới hàng tỷ USD mỗi năm.
5. Biện pháp giúp làm mềm nước cứng là gì?
Một số biện pháp làm mềm nước cứng phổ biến:
- Đun sôi: Đun sôi làm kết tủa các muối cacbonat, giảm tính cứng tạm thời của nước. Tuy nhiên cách này không loại bỏ được tính cứng vĩnh cửu.
- Lưu động hoặc bơm tuần hoàn: Giúp phân hủy dần các muối gây cứng, nhưng mất nhiều thời gian.
- Chưng cất: Cho nước tinh khiết dạng H2O, nhưng tốn năng lượng và thời gian.
- Trao đổi ion: Sử dụng nhựa trao đổi ion để hấp thụ các ion Ca2+, Mg2+ và thay thế bằng ion Na+. Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả hiện nay để làm mềm nước.
- Sử dụng hệ thống lọc nước hiện đại: Các công nghệ lọc RO, CDI là những giải pháp lọc nước cứng hiện đại bạn có thể tham khảo cho gia đình.
Có nhiều nguyên nhân hình thành nước cứng, nước cứng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày và ảnh hưởng nặng đến các ngành công nghiệp, sản xuất.
Tuy nhiên sử dụng nước cứng (trong mức cho phép) làm nước uống mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe vì chứa lượng khoáng chất cần thiết.
Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Nước Cứng
1. Uống nước cứng có tác dụng gì với sức khỏe?
Ở hàm lượng vừa phải, các ion canxi và magie trong nước cứng mang lại lợi ích cho sức khỏe như:
- Bổ sung khoáng chất thiết yếu cho xương, răng chắc khỏe
- Giúp cơ thể hấp thu tốt hơn các vitamin tan trong chất béo
- Giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường
2. Nước cứng gây hại như thế nào đối với da và tóc?
Nước cứng có thể tác động tiêu cực đối với da và tóc như:
- Các ion kim loại trong nước cứng kết hợp với xà phòng tạo thành cặn bám trên da, lỗ chân lông, gây mụn, ngứa, kích ứng.
- Nước cứng khiến tóc xơ rối, khô, dễ gãy rụng do các khoáng chất tích tụ.
- Sử dụng nước cứng tắm gội lâu ngày gây bệnh chàm, vẩy nến, mẩn ngứa.
3. Máy giặt có bị ảnh hưởng khi dùng nước cứng không?
Có. Nước cứng gây ra nhiều tác hại cho máy giặt:
- Làm giảm tuổi thọ, hiệu suất hoạt động do cặn bám.
- Khiến quần áo nhanh bạc màu, sờn rách.
- Tiêu tốn nhiều bột giặt, nước xả hơn bình thường.
- Tích tụ vi khuẩn, nấm mốc gây mùi hôi khó chịu.
4. Nước cứng có thể gây hỏng hóc đường ống nước không?
Nước cứng lâu ngày tích tụ cặn canxi, magie dày đặc trong đường ống dẫn đến:
- Làm giảm lưu lượng, áp lực nước.
- Gây tắc nghẽn, thậm chí nứt vỡ ống nước.
- Rò rỉ, thất thoát nước gia tăng.
- Tốn kém chi phí sửa chữa, thay thế định kỳ.
5. Nồi cơm điện dùng nước cứng có sao không?
Sử dụng nước cứng nấu cơm khiến:
- Cơm bị sượng, khô, vón cục.
- Nồi cơm điện nhanh hỏng do cặn canxi bám dày.
- Chất lượng cơm giảm, mất dinh dưỡng.
- Tuổi thọ nồi cơm điện giảm 1/3 so với bình thường.
6. Nồng độ cứng của nước uống lý tưởng là bao nhiêu?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nồng độ canxi và magie lý tưởng trong nước uống là:
- Canxi (Ca): 75-100 mg/lít
- Magie (Mg): 30-50 mg/lít
- Tổng độ cứng: 150-300 mg/lít
Nước có độ cứng trong khoảng này vừa đảm bảo an toàn, vừa mang lại lợi ích cho sức khỏe.
7. Làm sao để biết nước nhà mình có cứng không?
Một số dấu hiệu đơn giản giúp nhận biết nước cứng:
- Nước có vị hơi đắng, chát.
- Xà phòng khó tan, ít bọt.
- Đun sôi nước có váng, cặn trắng.
- Pha trà, cà phê xuất hiện váng mỏng trên bề mặt.
- Đồ gia dụng, vòi nước xuất hiện vết ố, gỉ sét.
- Quần áo giặt xong bị cứng, mau sờn.
Để biết chính xác độ cứng, bạn có thể sử dụng các loại thuốc thử, mang mẫu nước đi xét nghiệm hoặc sử dụng bộ kit thử nhanh.
8. Có thể khắc phục nước cứng bằng cách đun sôi không?
Đun sôi là biện pháp đơn giản để khắc phục tạm thời nước cứng vì:
- Nhiệt độ cao làm kết tủa các muối cacbonat canxi và magie gây cứng tạm thời.
- Tuy nhiên không loại bỏ được độ cứng vĩnh cửu do các muối sunfat, clorua.
- Nước sôi để nguội lâu ngày vẫn có cặn, không sạch hoàn toàn.
- Đun sôi tốn thời gian, điện năng, chỉ áp dụng cho lượng nước sinh hoạt nhỏ.
9. Nên lựa chọn giải pháp nào để xử lý nước cứng triệt để?
Máy lọc nước là giải pháp xử lý nước cứng triệt để. Nhiều năm nghiên cứu và ứng dụng công nghệ lọc nước CDI vào nguồn nước tại Việt Nam, Maxdream tự hào được rất nhiều gia đình, doanh nghiệp tin chọn khi có nhu cầu lắp đặt hệ thống lọc nước.
Với nguồn nước nhiễm cứng, Maxdream có những giải pháp sau:
- Máy Lọc Tổng Maxdream CDI C01(có thể đặt ngoài trời).
- Máy Lọc Tổng Maxdream CDI S01 (phù hợp đặt trong nhà).
- Máy Lọc Nước Cứng Gia Đình DG01 – S6
Ngoài ra, chúng tôi còn cung cấp các giải pháp lọc nước tổng cho tổ chức, bệnh viện, nhà máy sản xuất,… theo yêu cầu.
Nếu bạn đang nghi ngờ nguồn nước bị cứng hay các vấn đề khác, đừng ngần ngại liên hệ hotline 08888 70968 để được các chuyên gia kiểm tra, đo đạc và tư vấn hoàn toàn miễn phí nhé!