Nước nhiễm Asen là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường. Asen, một nguyên tố hóa học độc hại, thường xuất hiện trong nguồn nước do hoạt động khai thác khoáng sản, nông nghiệp và ô nhiễm công nghiệp.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nồng độ Asen trong nước uống vượt quá 0.01 mg/l có thể gây ra nhiều bệnh tật, bao gồm ung thư và các bệnh về da.
Vậy, nước nhiễm Asen có thực sự là một vấn đề nan giải không có lời giải, hay chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục tình trạng này?
Bài viết này sẽ đi sâu phân tích về tác hại của Asen đối với sức khỏe, nguyên nhân gây ô nhiễm Asen trong nước, đồng thời giới thiệu các giải pháp xử lý hiệu quả, đặc biệt là công nghệ lọc CDI đang được ứng dụng rộng rãi hiện nay.
1. Bạn biết gì về Asen?
Theo Cơ quan Nghiên cứu ung thư Quốc tế (IARC) và Liên minh Châu Âu, Asen là một trong những chất có khả năng gây ung thư cao nhất. Đây là một nguyên tố hóa học có rất nhiều trong tự nhiên, bao gồm 2 loại chính: Asen vô cơ và Asen hữu cơ.
Asen hữu cơ được hình thành chủ yếu trong tự nhiên có trong thực phẩm, rau quả và động vật, nhất là cá. Tuy nhiên, nó không có độc tính và thường bị loại bỏ nhanh chóng ra khỏi cơ thể mà không gây ra bất kỳ vấn đề nào liên quan đến sức khỏe.
Khác với Asen hữu cơ, Asen vô cơ có ảnh hưởng cực độc với đặc điểm tích tụ trong đất đá và sau đó hòa tan vào nước gây nên tình trạng ô nhiễm kim loại nặng trong nước. Từ đó dẫn đến nhiều tác hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người. Ngoài ra, Asen vô cơ và các hợp chất của nó được sử dụng nhiều trong ngành nông nghiệp tạo ra các loại thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu…
2. Nước nhiễm Asen có tác hại ra sao?
Khi lượng Asen tích tụ trong cơ thể quả lâu sẽ gây ra các triệu chứng vô cùng nguy hiểm. Trong trường hợp liên tục tiêu thụ lượng nước nhiễm Asen (khoảng chừng 15 năm) có thể sẽ khiến toàn bộ hệ thần kinh của bạn bị phá hủy và nguy cơ mắc bệnh ung thư rất cao.
Theo Cơ quan Nghiên cứu ung thư thế giới (IARC), các loại ung thư có thể xảy ra khi tiêu thụ các hợp chất Asen vô cơ lâu dài bao gồm: ung thư phổi, ung thư gan, ung thư da, ung thư thận, ung thư bàng quang và cuối cùng là ung thư tiền liệt.
Mặc dù Asen hữu cơ được đánh giá là hợp chất không có độc tính, nhưng theo IARC phân loại thì có hai hợp chất là axit dimethylarsinic (DMA) và axit monomethylarsonic (MMA) trong Asen hữu cơ có khả năng gây ung thư ngoài. Đồng thời, nếu lượng Asen xâm nhập vào cơ thể người với hàm lượng trên 60.000 microgram/lít thì khả năng xảy ra nguy cơ tử vong rất cao, hoặc từ 30.000 microgram/lít trở lên sẽ gây ra tình trạng nhiễm độc ruột, có hại đến dạ dày.
Tác hại cụ thể của Asen đến sức khỏe:
- Ung thư: Asen là một chất gây ung thư đã được chứng minh, liên quan đến nhiều loại ung thư như phổi, da, bàng quang, gan…
- Bệnh tim mạch: Asen làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, huyết áp cao.
- Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: Asen gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, dẫn đến các triệu chứng như tê bì chân tay, mất trí nhớ.
- Các tác hại khác: Asen còn gây ra các vấn đề về da, tiêu hóa và sinh sản.
3. Một số khu vực tại Việt Nam có nước nhiễm Asen
Vị trí địa lý Việt Nam được xếp vào một trong những quốc gia có các đồng bằng châu thổ có nguồn nước ngầm bị ô nhiễm với hàm lượng Asen cao. Kể từ 20 năm trở lại đây, nhiều tổ chức quốc tế, các nhà khoa học tại Việt Nam đã tiến hành hỗ trợ nghiên cứu, điều tra và xác định được một số địa phương có nguồn nước ngầm chứa hàm lượng Asen cao, vượt hạn mức cho phép dựa theo quy chuẩn QCVN 01-1:2018/BYT cho nước ăn uống.
Nồng độ Asen cao xuất hiện tại một số các tỉnh thành khu vực như: Hà Nội (Thanh Oai, Thường Tín, Phú Xuyên, Hoài Đức, Đan Phượng, Hoàng Mai, Thanh Trì…), Hà Nam, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Lâm Đồng, Đồng Tháp, An Giang và một số khu vực thuộc đồng bằng sông Mê Kông. Ngoài ra, các khu vực có nồng độ Asen ở mức trung bình bao gồm: Cao Bằng, Phú Thọ, Quảng Bình, Hòa Bình, Bắc Ninh, Hải Dương, Quảng Trị, Huế, Gia Lai và Quảng Nam.
Theo PGS.TS Lê Văn Cát, Trưởng phòng Hóa – Môi trường, Viện Hóa học Việt Nam, Hà Nội có số lượng người nhiễm Asen đang tăng nhanh hiện nay. Có nhiều nơi nguồn nước đã nhiễm vượt quá hàng chục lần mức cho phép, chủ yếu là các giếng nhỏ của các hộ gia đình và riêng khu vực đồng bằng Bắc Bộ đã có khoảng 5 triệu chiếc giếng như vậy.
Bên cạnh đó, đánh giá của UNICEF còn cho thấy khu vực phía nam Hà Nội (cũ) có nguồn nước ô nhiễm asen nặng nhất, thậm chí đứng đầu danh sách các địa chỉ ô nhiễm asen trên toàn quốc. Đặc biệt là một số khu vực thuộc phường Quỳnh Lôi (quận Hai Bà Trưng), khu vực Thanh Trì . Ngoài ra, khu vực Hà Nội mở rộng hiện nay bao gồm Hà Nội cũ và Hà Tây cũ cũng nằm trong danh sách có nguồn nước bị nhiễm asen cao. Cụ thể như xã Đông Lỗ (Ứng Hòa), Liên Phương, Khánh Hà (Thường Tín), Thọ Xuân (Đan Phượng), Phương Trung (Thanh Oai)…
4. Đặc điểm nhận biết nước bị nhiễm Asen
Asen là chất hóa học có đặc tính không màu, không mùi, không vị. Do đó, để nhận biết nguồn nước có nhiễm Asen hay không sẽ rất khó khăn. Một trong những giải pháp để nhận biết là xét nghiệm mẫu nước tại phòng thí nghiệm.
5. Đâu là cách khắc phục hiệu quả đối với nguồn nước nhiễm Asen?
Trước tình trạng nguồn nước bị nhiễm Asen ngày càng tăng cao tại Việt Nam, các chuyên gia và nhà khoa học lần lượt đưa ra những phương pháp khắc phục nhằm giúp mọi người vận dụng trong đời sống. Những phương pháp được đề xuất chủ yếu xoay quanh các giải pháp liên quan đến hệ thống lọc nước ứng dụng công nghệ hiện đại. Một vài phương pháp phổ biến ngày nay:
Phương pháp điện phân có trong công nghệ CDI
Đây là công nghệ lọc điện đầu tiên dùng điện cực để hút các ion hòa tan trong nước như: chất độc, ion kim loại nặng…
- Nguyên lý hoạt động: Công nghệ CDI (Capacitive Deionization) sử dụng điện trường để loại bỏ các ion độc hại như Asen ra khỏi nước.
- Ưu điểm:
- Hiệu quả cao: Loại bỏ được hầu hết các ion kim loại nặng, chất hữu cơ và vi sinh vật.
- An toàn: Không sử dụng hóa chất, thân thiện với môi trường.
- Tiết kiệm năng lượng: Chi phí vận hành thấp.
- Ứng dụng: Công nghệ CDI được ứng dụng rộng rãi trong xử lý nước sinh hoạt, nước công nghiệp và nước thải.
Các phương pháp khác
Phương pháp hấp thụ: có cơ chế khá đơn giản, sử dụng các hợp chất có khả năng hấp thụ được Asen và các chất rắn lơ lửng khác để lọc. Một số chất có khả năng loại bỏ Asen ra khỏi nguồn nước như: than hoạt tính, alumin hoạt tính, mangan, sắt, đất sét hoặc cả phủ sắt…
Mức độ hiệu quả của phương pháp này chủ yếu phụ thuộc vào việc sử dụng các chất oxy hóa nhằm kích thích sự hấp thụ Asen trong nước. Đây được xem là một trong những phương pháp được sử dụng phổ biến ở nông thôn bởi tính khả dụng và mức chi phí hợp lý mà nó mang lại.
Phương pháp trao đổi ion: ứng dụng công nghệ trao đổi ion bao gồm pha rắn và pha lỏng phù hợp để xử lý nước nhiễm Asen ở mức độ phức tạp. Phương pháp này được thực hiện bằng cách sử dụng nhựa tổng hợp có khả năng trao đổi ion để loại bỏ Asen ra khỏi nước.
Tuy nhiên có một nhược điểm là nhựa này chỉ loại bỏ được Asen, do đó phải kết hợp với quá trình oxy hóa để có thể chuyển hóa Asenit thành Asenat.
Những câu hỏi thường gặp
Asen tồn tại trong môi trường như thế nào?
Asen có thể tồn tại ở dạng vô cơ và hữu cơ. Asen vô cơ thường có trong đất, nước, không khí và một số loại thực phẩm. Asen hữu cơ chủ yếu có trong hải sản.
Liều lượng Asen bao nhiêu gây độc cho cơ thể người?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mức độ an toàn của Asen trong nước uống là 10 µg/L. Tiếp xúc với Asen vượt quá mức này trong thời gian dài có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Triệu chứng ngộ độc Asen là gì?
Triệu chứng ngộ độc Asen cấp tính bao gồm buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, tổn thương gan, thận. Ngộ độc mãn tính có thể gây tổn hại da, ung thư, bệnh tim mạch và thần kinh.
Thời gian ẩn của bệnh do Asen gây ra là bao lâu?
Thời gian ẩn của bệnh do Asen gây ra có thể kéo dài từ vài năm đến hàng chục năm, tùy thuộc vào liều lượng tiếp xúc và sức đề kháng của cơ thể.
Nước nhiễm Asen có đun sôi để uống được không?
Đun sôi nước không loại bỏ được Asen. Ngược lại, quá trình đun sôi có thể làm tăng nồng độ Asen trong nước.
Công nghệ lọc nước nào tốt nhất cho nước nhiễm Asen?
Công nghệ lọc CDI (Capacitive Deionization) được đánh giá là một trong những giải pháp hiệu quả nhất cho xử lý nước nhiễm Asen. Ngoài ra, các công nghệ như hấp phụ, trao đổi ion và màng lọc cũng có thể được sử dụng tùy thuộc vào mức độ nhiễm bẩn.
Đơn vị nào cung cấp máy lọc nước công nghệ CDI chất lượng chính hãng?
Maxdream là một thương hiệu tiên phong trong lĩnh vực máy lọc nước CDI tại Việt Nam. Với công nghệ lọc CDI tiên tiến, máy lọc nước Maxdream không chỉ loại bỏ hoàn toàn các chất ô nhiễm: tạp chất, vi khuẩn, ion kim loại nặng (asen, chì, thủy ngân…) mà còn giữ lại khoáng chất tự nhiên có lợi cho sức khỏe. Đặc biệt, máy hoạt động hiệu quả với cả nguồn nước nhiễm phèn, cứng hay chứa kim loại nặng.
Ưu điểm vượt trội:
- Tiết kiệm: Ít thay lõi, tiêu thụ điện năng thấp.
- Hiệu quả: Loại bỏ 99,99% chất độc hại, giữ lại khoáng chất.
- Bền bỉ: Lõi lọc CDI bền lên đến 5 năm.
- Tiện lợi: Dễ dàng lắp đặt, bảo trì.
- Đa dạng lựa chọn: Từ lọc nước cho gia đình, lọc tổng đầu nguồn, các giải pháp lọc công nghiệp,…
Trước những nguy hại từ nguồn nước nhiễm Asen, chúng ta cần chủ động đầu tư hơn nữa trong việc tận dụng các phương pháp để có nguồn nước sạch, nước khỏe. Máy lọc Maxdream CDI là một giải pháp hữu ích với các ưu điểm nổi bật hoàn toàn có thể giúp chúng ta kiến tạo lối sống khỏe, sống sạch. Liên hệ ngay hotline: 08 888 70968 để được tư vấn các thắc mắc về công nghệ Maxdream CDI!
