9 nguyên nhân gây ô nhiễm nước ngầm

Nước ngầm là nguồn nước tự nhiên nằm dưới lòng đất, tích tụ trong các lỗ rỗng và khe nứt của đất đá. Nó đóng vai trò quan trọng, cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và công nghiệp cho hàng tỷ người trên toàn cầu. Tuy nhiên, nguồn tài nguyên quý giá này đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi tình trạng ô nhiễm ngày càng gia tăng.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có đến 2 tỷ người trên thế giới đang sử dụng nguồn nước uống bị nhiễm bẩn. Ô nhiễm nước ngầm xảy ra khi các chất độc hại thẩm thấu vào tầng chứa nước dưới đất, biến nguồn nước trở nên không an toàn cho sử dụng.

Những nguyên nhân chính gây ô nhiễm nước ngầm, bao gồm: Nguồn tự nhiên, Hệ thống tự hoại, Xử lý chất thải nguy hại không đúng cách, Sản phẩm dầu mỏ, Chất thải rắn, Đầm chứa bề mặt, Hóa chất nông nghiệp, Giếng phun,…

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu cặn kẽ từng nguyên nhân, giúp bạn có cái nhìn toàn diện về thực trạng đáng báo động của vấn nạn ô nhiễm nước ngầm. Đừng bỏ qua nhé.

Nguồn tự nhiên

Các chất tự nhiên có trong đất và đá có thể hòa tan trong nước gây ô nhiễm. Những chất này là sunfat, sắt, hạt nhân phóng xạ, florua, mangan, clorua và asen. Những thứ khác chẳng hạn như các vật liệu phân hủy trong đất có thể thấm vào nước ngầm và chuyển động theo nó dưới dạng các hạt.

Các báo cáo của WHO chỉ ra rằng các chất ô nhiễm phổ biến nhất là florua và asen. Nguyên nhân tự nhiên của ô nhiễm có thể được kiểm tra bằng cách sử dụng Nền tảng Đánh giá Nước ngầm (GAP). GAP ước tính mức độ ô nhiễm bằng cách sử dụng dữ liệu môi trường, địa chất và địa hình.

Hệ thống tự hoại

Trên thế giới, hệ thống tự hoại là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước dưới đất. Các chất ô nhiễm chảy ra từ bể chứa, bể phốt, và bể chứa. Ví dụ, 25% hộ gia đình ở Hoa Kỳ phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống tự hoại để xử lý chất thải của họ. Số lượng lớn người dùng dựa vào hệ thống này khiến nó trở thành một trong những chất gây ô nhiễm chính.

Ngoài ra, hệ thống tự hoại được thiết kế không phù hợp và bị rò rỉ sẽ giải phóng các chất gây ô nhiễm như nitrat, dầu, vi khuẩn, hóa chất, chất tẩy rửa và vi rút vào nước ngầm.

Các bể tự hoại thương mại thậm chí còn gây ra mối đe dọa lớn hơn nhiều vì chúng thải ra các hóa chất hữu cơ như trichloroethane. Luật pháp ở hầu hết các quốc gia yêu cầu bể tự hoại phải được xây dựng xa nguồn nước để ngăn ngừa ô nhiễm nhưng đôi khi điều này không thường xảy ra.

Xử lý chất thải nguy hại gây ô nhiễm nước ngầm

Các chất thải nguy hại như hóa chất chụp ảnh, dầu máy, dầu ăn, chất pha loãng sơn, thuốc men, hóa chất hồ bơi, sơn, hóa chất sân vườn không được thải vào bể tự hoại hoặc trực tiếp ra môi trường vì chúng sẽ gây ô nhiễm nghiêm trọng. Những hóa chất này nên được xử lý với sự trợ giúp của người xử lý chất thải nguy hại được cấp phép.

Sản phẩm dầu mỏ

Các bể chứa xăng dầu được đặt dưới lòng đất hoặc trên mặt đất. Ngoài ra, việc vận chuyển các sản phẩm xăng dầu chủ yếu được thực hiện dưới lòng đất bằng đường ống. Rò rỉ từ các chất này có thể dẫn đến ô nhiễm nước.

Tại Hoa Kỳ, người ta ước tính rằng 16.000 vụ tràn hóa chất mỗi năm là từ xe tải , thùng chứa, và tràn xe lửa, đặc biệt là khi vận chuyển dầu. Các chất hóa học tràn ra sẽ bị pha loãng với nước và thấm xuống đất và có thể gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.

Chất thải rắn

Palmer Developmental Group ước tính rằng ở các nước đang phát triển có khoảng 0,3 đến 0,6 kg / người / ngày chất thải được thải vào lòng đất. Mặt khác, ở các nước phát triển thải ra từ 0,7 – 1,8kg / người / ngày. Các hóa chất từ ​​các chất này được thẩm thấu vào nước ngầm thông qua kết tủa và dòng chảy bề mặt.

Chất thải cũng có thể được thu gom và đưa đến bãi chôn lấp. Nếu các bãi chôn lấp không có lớp lót bằng đất sét và nước rỉ thì các hóa chất từ ​​chất thải sẽ bị rửa trôi và gây ra mối đe dọa cho nguồn nước ngầm.

Đầm bề mặt gây ô nhiễm nước ngầm

Đây là những đầm cạn dùng để chứa chất thải lỏng. Ví dụ, Hoa Kỳ có hơn 180.000 chất lắng đọng trên bề mặt có thể gây ra mối đe dọa đối với nước ngầm. Do đó, các hầm chứa bắt buộc phải có lớp lót bằng đất sét hoặc lớp nước rỉ để ngăn chặn sự rửa trôi. Trong một số trường hợp, nước rỉ có thể bị lỗi và rò rỉ có thể xảy ra dẫn đến nhiễm bẩn nước.

Hóa chất Nông nghiệp

Hàng triệu tấn hóa chất nông nghiệp như phân bón và thuốc trừ sâu được sử dụng trên toàn thế giới để tăng sản lượng cây trồng. Các cơ sở khác như sân gôn cũng sử dụng các hóa chất này.

Việc sử dụng quá nhiều các hóa chất này có thể dẫn đến ô nhiễm nguồn nước ngầm. Các hóa chất như thuốc trừ sâu được biết là vẫn tồn tại trong lòng đất trong nhiều năm và khi được pha loãng với nước mưa, chúng sẽ ngấm sâu hơn vào mạch nước ngầm.

Các nguyên nhân khác

• Lũ lụt: Lũ lụt có thể cuốn theo các chất ô nhiễm từ mặt đất xuống nguồn nước ngầm.
• Nước biển xâm nhập: Do hiện tượng nước biển dâng cao, nước biển có thể xâm nhập vào các khu vực ven biển, làm nhiễm mặn nguồn nước ngầm.
• Hoạt động kiến tạo địa chất: Hoạt động phun trào núi lửa, động đất,… có thể làm thay đổi cấu trúc địa chất, tạo điều kiện cho các chất ô nhiễm xâm nhập vào nguồn nước ngầm.
• Khai thác khoáng sản: Hoạt động khai thác khoáng sản có thể làm nứt vỡ tầng địa chất, tạo điều kiện cho các chất ô nhiễm xâm nhập vào nguồn nước ngầm.

Những câu hỏi thường gặp về nguyên nhân gây ô nhiễm nước ngầm

1. Mức độ ô nhiễm nước ngầm do florua và asen trên toàn cầu như thế nào?

Theo ước tính của WHO, khoảng 200 triệu người trên thế giới đang phải sử dụng nguồn nước với hàm lượng florua vượt ngưỡng cho phép (1,5 mg/L). Tại Ấn Độ, Bangladesh, Trung Quốc, hàm lượng asen trong nước ngầm nhiều nơi vượt mức 50 μg/L, gấp 5 lần giới hạn của WHO.

2. Nitrat trong nước ngầm gây hại như thế nào đến sức khỏe?

Nitrat có thể gây ngộ độc cấp tính ở trẻ sơ sinh, dẫn đến hội chứng “blue baby”. Tiêu thụ nước nhiễm nitrat lâu dài cũng làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, đại trực tràng. Ngưỡng an toàn của nitrat trong nước uống là 50 mg/L.

3. Tác động của thuốc trừ sâu đến chất lượng nước ngầm ra sao?

Nhiều loại thuốc trừ sâu như atrazine, aldicarb có thể tồn lưu trong đất và nước ngầm hàng chục năm. Chúng có thể gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng thần kinh, sinh sản và là tác nhân gây ung thư. Nồng độ thuốc trừ sâu trong nước ngầm ở nhiều nơi vượt mức cho phép 0,1 μg/L.

4. Các biện pháp nào giúp giảm thiểu ô nhiễm nước ngầm do hệ thống tự hoại?

Những biện pháp giúp giảm thiểu ô nhiễm nước ngầm do hệ thống tự hoại gồm:

• Xây dựng, lắp đặt bể tự hoại đúng kỹ thuật, định kỳ kiểm tra, bảo trì.
• Không xả rác, chất thải nguy hại vào bể tự hoại.
• Đặt bể cách xa nguồn nước ít nhất 15m.
• Áp dụng công nghệ xử lý nước thải tiên tiến như bể tự hoại 3 ngăn, biogas.

5. Người dân cần làm gì để bảo vệ nước ngầm khỏi ô nhiễm do thuốc trừ sâu, phân bón?

Để bảo vệ nước ngầm khỏi ô nhiễm do thuốc trừ sâu, phân bón, người dân cần:

• Sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón đúng liều lượng, hướng dẫn.
• Không để thuốc trừ sâu, phân bón gần giếng khoan, nguồn nước.
• Ưu tiên các loại thuốc trừ sâu thân thiện môi trường, phân bón hữu cơ.
• Trồng cây xanh, thảm thực vật để hạn chế dư lượng hóa chất ngấm sâu xuống đất.

6. Các quy định pháp luật về bảo vệ nước ngầm khỏi ô nhiễm là gì?

Nhiều quốc gia đã ban hành luật, quy chuẩn về bảo vệ tài nguyên nước ngầm như:

• Luật Bảo vệ Môi trường, Luật Tài nguyên Nước
• Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ngầm
• Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước
• Các tiêu chuẩn xây dựng công trình, xử lý chất thải, hóa chất…

7. Làm thế nào để xử lý nước ô nhiễm và bảo quản nước sinh hoạt hiệu quả?

Để xử lý nước ô nhiễm và bảo quản nước sinh hoạt hiệu quả, cần:

• Xử lý công nghiệp quy mô lớn.
• Khử nitơ bằng phương pháp sinh học.
• Xử lý bằng Ozone.
• Sử dụng bể tự hoại.
• Áp dụng công nghệ lọc CDI tiên tiến.

8. Lưu ý gì khi lắp đặt máy lọc nước cho gia đình?

Những lưu ý quan trọng khi lắp đặt máy lọc nước cho gia đình: